Hoi Hans

Hoi Hans,

Je hebt me wel niet echt om commentaar gevraagd op wat je zelf ‘je geschrijf’ noemt, maar daar wilde ik me toch maar even niets van aantrekken. Ik ga er namelijk gewoon van uit dat je niets liever wilt dan dat ik er iets van zeg. Ik spreek uit eigen ervaring. Ook ik wil response op de dingen die ik schrijf. Natuurlijk, maar – zo zou ik degene die dat doet op het hart willen drukken – ‘wees oprecht en eerlijk, maar tegelijk ook genuanceerd alsjeblieft en geef je oordeel met zachtzinnigheid en respect!’

Nu, dat zal ik in elk geval proberen.

Laat ik beginnen met de vaststelling dat er ruim voldoende erts in jouw bodem zit. Erts met een hoog edelmetaalgehalte. Om in mijnbouwtermen te blijven: je hebt ook voldoende lagen om uit te putten. Ik heb alleen moeite met de wijze waarop je de vele, vaak veelbelovende vondsten bewerkt en presenteert. Tussen ware juweeltjes van zinnen lees ik nog te veel warrige, barokke en soms ronduit overbodige ‘crap’.

Dat laatste klinkt hard, maar het is wel precies waar het om gaat. Als ik je één advies mag geven – in alle nederigheid want ik vertegenwoordig natuurlijk niet de volledige literaire kritiek in dit land – dan is dat: begin opnieuw bij je kale zelf. Schrap alle barokke, literaristische humbug, zet alle complexe formuleringen, alle hermetische navelstaarderij en alle bijvoeglijke naamwoorden boven drie euro bij het grofvuil en begin gewoon weer bij de basis.

Wat die basis is? Volgens mij komt die hierop neer: houd je taal eenvoudig en presenteer je gedachten helder. Doseer je talige versieringen met de grootste zorgvuldigheid en gebruik ze met mate. De juiste metaforen dienen zich dan als vanzelf aan (niets is zo lelijk als een geforceerde metafoor). Ook heel erg belangrijk: let the music in! Jij bent muzikant, bassist, nota bene de partij bij uitstek die harmonie en ritme in zich verenigt. Dat muzikale voel ik niet of onvoldoende als ik je teksten lees. Ik struikel om de haverklap.

Lees wat je geschreven hebt gewoon hardop voor, dan voel je vanzelf waar het stokt. Als je iets wilt beschrijven en je voelt dat je je dreigt te verliezen in een veel te ingewikkeld taalkluwen, gooi het weg en probeer het opnieuw.

Ik pretendeer niet dat ik weet hoe je het beste schrijft.

Schrijven is lezen.